گرجستان به عنوان یکی از کشورهایی که از تنوع مذهبی و فرهنگی بالایی برخوردار هستند شناخته می‌شود. این کشور تاریخ پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته و تحت سلطۀ کشورهای مختلفی از جمله ایران بوده است. بدیهی است که این مسئله روی تنوع فرهنگی و قومی و حتی دین مردم گرجستان تاثیر فراوانی داشته است.
در این مقاله قصد داریم دربارۀ دین مردم گرجستان و گرایش‌های مختلف مذهبی آنها صحبت کنیم.
تنوع مذهب و دین در گرجستان
جمعیت گرجستان متشکل از گرجی‌ها، آذری‌ها، ارمنی‌ها، روس‌ها، آسی‌ها، ایزدی‌ها، کردها، اوکراینی‌ها، یونانی‌ها، آشوریان، یهودیان، آبخازی‌ها و غیره است.
بر اساس آمار منتشر شده، گرجی‌ها پرجمعیت‌ترین گروه قومی ساکن در گرجستان هستند. بیشتر گرجی‌ها مسیحی بوده و پیرو کلیسای ارتدکس گرجی هستند. در واقع این کلیسا، یک کلیسای خودمختار ارتدکس شرقی است که توسط یکی از حواریون حضرت عیسی (ع) بنا نهاده شده است. رهبران این کلیسای خودمختار در مقام پاتریارک هستند که از نظر اعمال قدرت و نفوذ بالاتر از سایر اسقف‌ها محسوب می‌شوند.
بعد از ارتدکس‌های گرجی، اسلام دومین مذهب پرطرفدار در گرجستان است.
اسلام در گرجستان
اسلام در زمان خلافت عثمان و با لشگرکشی و فتح تفلیس توسط مسلمانان، به این منطقه راه پیدا کرد. جمعیت مسلمانان در گرجستان بعد از مسیحیت در رتبۀ دوم است. بیشتر مسلمانان در این کشور پیرو مذهب سنی هستند و تعداد شیعیان کمتر است.
بیشتر سنی‌های این کشور حنفی هستند و در جمهوری خودمختار آجارستان (آجاریا، آجارا) زندگی می‌کنند. مرکز این جمهوری خودمختار شهر باتومی است و تحت قوانین دولت مرکزی گرجستان اداره می‌شود.
عمدۀ شیعیان گرجستان را آذربایجانی‌های ساکن در این منطقه تشکیل می‌دهند. البته از میان آذری‌های ساکن گرجستان نیز تعدادی اهل تسنن هستند.
امروزه حدود 300 مسجد در گرجستان توسط مسلمانان این کشور اداره می‌شود.
یهودیت در گرجستان
یهودیت نیز دین بخشی از مردم گرجستان است. یهودیان گرجی جزء قدیمی‌ترین جوامع ساکن در گرجستان هستند. حضور یهودیان در این منطقه به قرن 6 قبل از میلاد برمی‌گردد. در آن زمان تعدادی از یهودیان در زمان اسارت بابل به گرجستان امروزی نقل مکان کردند. البته پس از جنگ جهانی دوم، تعداد زیادی از یهودیان گرجی به اسرائیل مهاجرت کرده و در آنجا ساکن شدند. شواهد بیانگر این مطلب است که یهودیان گرجی یکی از قدیمی‌ترین جوامع یهودی باقیمانده در جهان هستند و 2600 سال سابقۀ سکونت در این منطقه را دارند.
بهائیت در گرجستان
اعتقاد به بهائیت در سال 1850 وارد گرجستان شد. در سال 2005، تعداد افراد بهائی ساکن این کشور حدود 1588 نفر بوده است. بهائیان گرجستان نخستین محفل روحانی ملی خود را در سال 1955 تاسیس کردند.
مذهب زرتشت در گرجستان
مذهب زرتشت را نمی‌توان به عنوان یکی از دین‌های رسمی مردم گرجستان در نظر گرفت. ولی در گرجستان آتشکده‌ای وجود دارد که متعلق به دورۀ ساسانیان است. در آن دوران به دلیل حضور مردم پارس در این منطقه، این آتشکده ساخته شده است. امروزه مسلمانان از آن آتشکده به عنوان مسجد استفاده می‌کنند.
مسیحیت در گرجستان
علاوه بر ارتدکس‌های گرجی که بیشترین جمعیت را در بین مذهب‌های مرسوم در این کشور دارا هستند، تعدادی از روس‌های ساکن این کشور نیز پیرو کلیسای ارتدکس روسیه هستند. این کلیسا یک کلیسای خودمختار ارتدکس شرقی است.
همچنین تعدادی از افراد جزء ارامنۀ آپوستولیک و عده‌ای نیز ژرمن‌های پروتستان هستند. ارامنۀ گرجستان حدود 5% جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند و در تفلیس و نواحی هم مرز با ارمنستان ساکن هستند. کلیسای ارمنین آپوستولیک یکی از مکان‌های قدیمی برای تجمع مسیحیان در شهر باتومی گرجستان است.
ژرمن‌ها نیز گروهی از مردم هند و اروپایی هستند و ریشۀ آنها از اروپای شمالی سرچشمه گرفته است. ژرمن‌های گرجستان پیرو مذهب پروتستان هستند که شاخه‌ای از مسیحیت است.
دین آشوریان ساکن گرجستان و 60 درصد از آبخازیان مسیحیت است.
ایزدیان در گرجستان
عقاید ایزدی‌ها تلفیقی از مذاهب گوناگون است. آنها به قربانی و نذورات، غسل تعمید و عشای ربانی، سنت ختنه و تناسخ معتقد هستند. طبق سرشماری‌ها، تعدادی از افراد طرفدار این مذهب در گرجستان زندگی می‌کنند.
سخن نهایی
یکی از دلایل جذابیت گرجستان برای گردشگران خارجی، تنوع قومی و دین مردم گرجستان است. این مسئله باعث شده تا حتی عدۀ زیادی این کشور را به عنوان مقصد مهاجرت یا مکانی برای ادامۀ تحصیل و یا سرمایه‌گذاری انتخاب کنند. پذیرش ادیان مختلف در این کشور، بی‌طرفی دولت گرجستان نسبت به گروه‌های مذهبی و آزادی همۀ مردم برای پایبندی به اصول مذهبی خود، باعث شده که اقوام مختلفی بتوانند در طی سالیان در کنار یکدیگر زندگی کنند.
در این مقاله دربارۀ دین مردم گرجستان صحبت کردیم و انواع مختلف گرایش‌های مذهبی را مطرح نمودیم. لازم به ذکر است که علاوه بر ادیان نام برده شده، درصد بسیار کمی از مردم گرجستان بی‌دین و یا پیرو آیین‌های بومی قدیمی هستند.
