گرجستان کشوری واقع در قفقاز جنوبی است که مردم آن خود را «کارتوله‌بی»، کشورشان را «ساکارتولو» و زبانشان را «کارتولی» می‌نامند. در واقع زبان رسمی مردم در گرجستان، گرجی کارتولی است. الفبای مورد استفاده توسط مردم این کشور، الفبای گرجی است که جزء چهارده الفبای موجود در جهان است. زبان گرجی گویش‌های مختلفی دارد و توسط چهار میلیون نفر در سطح جهان تکلم می‌شود.
با ما همراه باشید تا در ادامه شما را با انواع زبان مردم در گرجستان آشنا کنیم.
زبان گرجی
زبان گرجی از خانوادۀ زبان‌های کارتولی است و با خط گرجی نوشته می‌شود. زبان‌های کارتولی یا قفقازی جنوبی یک خانوادۀ زبانی مربوط به منطقۀ قفقاز هستند. گروه کارتولی شامل زبان‌های گرجی، مگرلی، لازی و سوانی است. زبان گرجی در واقع زبان علمی و ادبی زبان‌های کارتولی است.
عمدۀ افرادی که به زبان گرجی صحبت می‌کنند ساکن جمهوری گرجستان هستند. ولی این زبان در ارمنستان، آذربایجان، ایران، ازبکستان، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، روسیه، قرقیزستان و قزاقستان نیز گویشورانی دارد.
زبان مگرلی
زبان مگرلی یکی از زبان‌های خانوادۀ کارتولی است. از این زبان در دو منطقۀ گرجستان به نام‌های آبخازیا و سامگرلو استفاده می‌شود. یونسکو اعلام کرده که این زبان جزء زبان‌هایی است که در معرض نابودی قرار گرفته است. آبخازیا یکی از استان‌های غرب گرجستان و کرانۀ شزقی دریای سیاه است. بیشتر افراد ساکن در این منطقه تابعیت روسی دارند. سامگرلو نیز یکی از مناطق باستانی گرجستان است.
زبان لازی
زبان لازی از زبان‌های کارتولی است که توسط عده‌ای در ترکیه و گرجستان صحبت می‌شود. آمار و ارقام نشان می‌دهند که حدود 2000 نفر در گرجستان به این زبان صحبت می‌کنند.
زبان سوانی
این زبان یکی از زبان‌های خانوادۀ کارتولی است که جزء زبان‌های پرخطر و در معرض انقراض شناخته شده است. این زبان در منطقۀ سوانتی که یکی از مراکز باستانی گرجستان است کاربرد دارد.
زبان آسی
یکی از اقوام ساکن گرجستان، آسی‌ها هستند. این گروه که قومیت ایرانی دارند به زبان آسی صحبت می‌کنند. زبان آسی جزء خانوادۀ زبان‌های شرقی ایرانی است و ادامۀ زبان سکایی در نظر گرفته شده است. آسی و تاتی تنها زبان‌های ایرانی بازمانده هستند که در بخش‌هایی از قارۀ اروپا رواج دارند. این زبان ویژگی‌های زبان‌های باستانی ایران را حفظ کرده است.
زبان یهودیان ساکن گرجستان
زبان یهودیان ساکن کشور گرجستان، زبان یهودی-گرجی است. این زبان گونه‌ای از زبان گرجی محسوب می‌شود ولی با تعداد زیادی واژۀ عاریتی عبری و آرامی تکلم می‌شود. به این زبان کیورولی نیز می‌گویند. این زبان توسط 20000 نفر از یهودیان گرجستان تکلم می‌شود. این زبان در کشور گرجستان توانسته بقای خود را حفظ کند ولی در میان یهودیان ساکن اسرائیل رو به نابودی است.
زبان ارمنی‌های ساکن گرجستان
این اقلیت قومی در مناطق آبخازیا، آجاریا، باتومی و تفلیس سکونت دارند. آنها در تفلیس سه مدرسۀ ویژۀ ارمنیان دارند و به تعلیم زبان و ادبیات ارمنی می‌پردازند. زبان ارمنی در واقع یکی از زبان‌های خانوادۀ هندو اروپایی و جزء 10 زبان قدیمی جهان است.
زبان اقلیت یونانی‌های ساکن گرجستان
زبان «یونانی پونتی» گونه‌ای از زبان یونانی است که در برخی از نواحی جنوب گرجستان صحبت می‌شود. در واقع این زبان از زبان‌های گرجی، روسی، فارسی و ترکی استانبولی تاثیر پذیرفته است. در دهکده‌ای در گرجستان به نام سامبا هنوز به این زبان تکلم می‌شود. البته پس از جنگ جهانی دوم، تعداد گویشوران این زبان در این منطقه کاهش پیدا کرده است.
زبان ایزدیان ساکن گرجستان
ایزدیان یک اقلیت مذهبی کرد زبان هستند که حدود 40000 نفر از آنها در گرجستان زندگی می‌کنند. زبان کردی یک زنجیرۀ گویشی از زبان‌های هندو اروپایی است که توسط کردها تکلم می‌شود. این زبان با زبان‌های پشتو، فارسی، بلوچی و لری خویشاوندی دارد.
زبان آذری‌های ساکن گرجستان
آذری‌های گرجستان گروهی از مردم آذری ساکن قفقاز بودند که پس از فروپاشی شوروی، در گرجستان سکونت گزیدند. آذری‌های گرجستان تلاش زیادی می‌کنند تا زبان ترکی آذری خود را حفظ کنند. به همین دلیل در برخی از مناطق گرجستان، افراد حتی زبان گرجی را بلد نیستند و فقط به زبان قومی خودشان تکلم می‌کنند. ولی عمدۀ آذری‌ها از زبان گرجی و یا روسی به عنوان زبان دوم استفاده می‌کنند.
سخن پایانی
در این مقاله به تفصیل دربارۀ زبان مردم گرجستان صحبت کردیم. گرجستان کشوری است که اقلیت‌های قومی مختلفی در آن زندگی می‌کنند. با وجود آنکه زبان گرجی زبان رسمی کشور گرجستان است، اقلیت‌های قومی تلاش می‌کنند تا زبان اجدادی خود را حفظ کنند. این مسئله به گونه‌ای است که حتی عده‌ای از آنها به زبان گرجی به چشم زبان دوم نگاه می‌کنند. البته برخی از این گویش‌ها نیز تحت تاثیر زبان گرجی قرار گرفته‌اند.
در گرجستان بیشتر مردم توانایی صحبت کردن به زبان انگلیسی را ندارند و با وجود اینکه این کشور آسیایی-اروپایی است و تلاش می‌کند تا جزء اتحادیۀ اروپا شود، مردم زبان انگلیسی را هنوز جزء زبان‌های متداول در کشور گرجستان نپذیرفته‌اند.
